Skuteczność zastosowania leonardytu przy wprowadzaniu do szarej gleby leśnej
Doświadczenia na szarych glebach leśnych obwodu czernihowskiego wykazały wysoką skuteczność agronomiczną leonardytu.
Charakterystyka chemiczna leonardytu
Tabela 3. Charakterystyka chemiczna leonardytu otrzymanego różnymi metodami
| Nawóz | Na suchy węgiel, % | W popiele węgli, % | Rozpuszczalność w wodzie preparatu, % | Cu, % | Zn, % |
|---|---|---|---|---|---|
| Doświadczenie №1 | |||||
| Potraktowany wodą amoniakalną | 4.24 | 2.98 | 45.27 | 0.1 | 0.001 |
| Utleniony HNO₃ i potraktowany wodą amoniakalną | 8.80 | 4.08 | 62.70 | — | — |
| Doświadczenie №2 | |||||
| Potraktowany wodą amoniakalną | 4.38 | 3.14 | 52.60 | 0.01 | 0.001 |
| Utleniony HNO₃ i potraktowany wodą amoniakalną | 9.42 | 4.52 | 92.61 | — | — |
| Doświadczenie №3 | |||||
| Potraktowany wodą amoniakalną | 4.04 | 2.68 | 80.12 | 0.01 | 0.001 |
| Potraktowany wodą amoniakalną w temperaturze 150°C | 6.50 | 3.44 | 79.90 | — | — |
Warunki przeprowadzenia doświadczeń
W doświadczeniach z pszenicą jarą (odmiana №1 i odmiana №2), owsem i roślinami warzywnymi zastosowano leonardyt przygotowany w doświadczeniu №2, w doświadczeniach z kukurydzą — przygotowany w doświadczeniu №1. Skuteczność leonardytu określono w porównaniu z 25-procentową wodą amoniakalną, jako wysoce skutecznym nawozem, powszechnie stosowanym przez przedsiębiorstwa rolnicze. Przy zakładaniu doświadczeń polowych przestrzegano obowiązujących wymagań agrotechnicznych dotyczących uprawy roślin rolniczych.
Doświadczenie z pszenicą (odmiana №1)
Przeprowadzono na jasnoszarej glebie leśnej metodą parową w 10-krotnej powtórności według schematu:
- Bez nawozów;
- Leonardyt — 0.5 t/ha;
- Leonardyt — 1 t/ha;
- 25-procentowa woda amoniakalna — 240 l/ha.
Doświadczenie z pszenicą (odmiana №2)
Przeprowadzono na ciemnoszarej glebie leśnej w 4-krotnej powtórności według schematu:
- Bez nawozów;
- Leonardyt — 0.4 t/ha;
- Leonardyt — 0.8 t/ha;
- 25-procentowa woda amoniakalna — 240 l/ha.
Doświadczenie z kukurydzą
Przeprowadzono na szarej glebie leśnej w 4-krotnej powtórności według schematu:
- Bez nawozów;
- Leonardyt — 2 t/ha;
- Leonardyt — 0.8 t/ha;
- Leonardyt — 0.8 t/ha z dokarmianiem płynnym preparatem Amino Energy (stężenie 0.005%, 1 l/gniazdo);
- Woda — 1 l/gniazdo.
Dokarmianie Amino Energy przeprowadzono trzykrotnie w sezonie wegetacyjnym: podczas siewu, 24 czerwca i 23 lipca.
Doświadczenie z owsem
Przeprowadzono na szarej glebie leśnej w 3-krotnej powtórności według schematu:
- Bez nawozów;
- Leonardyt — 2 t/ha;
- Leonardyt — 2 t/ha + Mind Extra (2 l/ha).
Doświadczenia z roślinami warzywnymi
W doświadczeniach z ziemniakami i burakami zastosowano te same warianty nawożenia, co dla owsa.
Doświadczenia polowe przeprowadzono na poletkach o powierzchni 1000, 800, 200, 50 i 40 m². Uzysk plonów określono za pomocą próbnych snopków i zbioru całkowitego.
Doświadczenia wegetacyjne
Równolegle z doświadczeniami polowymi przeprowadzono doświadczenia wegetacyjne z kukurydzą i owsem w naczyniach o pojemności 5 kg gleby. W celu zbadania wpływu nawozów humusowych na odżywianie korzeniowe roślin przeprowadzono analizy agrochemiczne i biochemiczne gleb i roślin.
Charakterystyka szarych gleb leśnych
Szare gleby leśne Lasostepu obwodu czernihowskiego stanowią etap przejściowy od gleb bielicowych do gleb podobnych do czarnoziemów. Horyzont próchniczny nabiera właściwości czarnoziemów, a głębsze warstwy zachowują cechy gleb darniowo-bielicowych. Zawartość próchnicy i moc horyzontu próchnicznego określają odmiany szarych gleb leśnych.
Wpływ nawozów humusowych na reżim odżywiania korzeniowego
Tabela 4. Dynamika składników pokarmowych w szarej glebie leśnej nawożonej leonardytem (siew pszenicy jarej)
| Wariant doświadczenia | pH (wodne) | pH (sól) | NH₄, mg/100 g | NO₃, mg/100 g | P₂O₅, mg/100 g | K₂O, mg/100 g |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 12 czerwca 2019 | ||||||
| Bez nawozów | 6.5 | 5.7 | 1.25 | 3.11 | 1.97 | 9.5 |
| Leonardyt 0.5 t/ha | 6.4 | 5.7 | 5.04 | 5.76 | 3.25 | 14.0 |
| Leonardyt 1.0 t/ha | 6.4 | 5.7 | 7.80 | 6.80 | 5.57 | 15.8 |
| 25-procentowa woda amoniakalna 240 l/ha | 6.0 | 5.2 | 5.00 | 6.67 | 5.36 | 16.2 |
| 11 sierpnia 2019 | ||||||
| Bez nawozów | 6.3 | 5.3 | 3.00 | 1.87 | 8.40 | 3.4 |
| Leonardyt 0.5 t/ha | 6.4 | 5.3 | 4.17 | 3.24 | 13.70 | 10.4 |
| Leonardyt 1.0 t/ha | 6.4 | 5.3 | 3.02 | 5.00 | 16.60 | 11.4 |
| 25-procentowa woda amoniakalna 240 l/ha | 6.2 | 5.5 | 4.00 | 2.74 | 16.10 | 14.0 |
Z leonardytem przy dawce 0.5 t/ha wprowadzono 22 kg azotu ogólnego, przy dawce 1 t/ha — 44 kg. Z 240 l 25-procentowej wody amoniakalnej na 1 ha wprowadzono 50 kg azotu. Warunki odżywiania azotowego roślin są najbardziej korzystne przy wysokiej dawce leonardytu, co utrzymuje się do końca sezonu wegetacyjnego. Przy zastosowaniu wody amoniakalnej dostępność azotu pod koniec sezonu maleje.
Tabela 5. Zawartość azotu w glebie nawożonej różnymi nawozami
| Wariant doświadczenia | Azot ogólny, % w stosunku do masy suchej gleby | Azot ogólny, t/ha | Azot mineralny, % w stosunku do azotu ogólnego |
|---|---|---|---|
| 12 czerwca 2019 | |||
| Bez nawozów | 0.224 | 6.72 | 0.77 |
| Leonardyt 1 t/ha | 0.319 | 9.57 | 2.08 |
| 25-procentowa woda amoniakalna 240 l/ha | 0.233 | 6.99 | 2.41 |
| 11 sierpnia 2019 | |||
| Bez nawozów | 0.242 | 7.26 | 1.23 |
| Leonardyt 1 t/ha | 0.280 | 8.40 | 2.75 |
| 25-procentowa woda amoniakalna 240 l/ha | 0.209 | 6.27 | 1.85 |
Wpływ na zawartość potasu i fosforu
Szare gleby leśne charakteryzują się niskim zapasem rozpuszczalnego potasu. Przy wprowadzaniu leonardytu i wody amoniakalnej zawartość rozpuszczalnego potasu wzrasta dzięki frakcji ilastej gleby. Wymienny potas jest wypierany przez kationy amonu. Akumulacja fosforanów jest nieznacznie wyższa przy zastosowaniu wody amoniakalnej, ale na nawożonych działkach odnotowano wzrost octanoworozpuszczalnych fosforanów.
Wpływ na odczyn gleby
Odczyn roztworu glebowego (pH) przy wprowadzaniu leonardytu nieznacznie się obniża, podczas gdy woda amoniakalna powoduje bardziej wyraźne zakwaszenie. Wysoka dyspersyjność kwasów humusowych w leonardycie sprzyja mniejszemu oddziaływaniu na substancję organiczną gleby w porównaniu z wodą amoniakalną.
Dynamika substancji próchnicznych
Tabela 6. Dynamika substancji próchnicznych w jasnoszarej glebie leśnej (siew pszenicy, horyzont 0–20 cm)
| Wariant doświadczenia | Próchnica, % w stosunku do masy suchej gleby | Kwasy humusowe (wg C), % w stosunku do masy gleby | Kwasy humusowe, % w stosunku do całkowitego C | Próchnica rozpuszczalna w wodzie (wg C), % w stosunku do masy gleby | Próchnica rozpuszczalna w wodzie, % w stosunku do całkowitego C |
|---|---|---|---|---|---|
| 12 czerwca 2019 | |||||
| Bez nawozów | 3.41 | 0.2106 | 10.6 | 0.01363 | 0.68 |
| Leonardyt 1 t/ha | 4.73 | 0.3376 | 12.2 | 0.01527 | 0.55 |
| 25-procentowa woda amoniakalna 240 l/ha | 4.76 | 0.2743 | 9.9 | 0.02023 | 0.73 |
| 11 sierpnia 2019 | |||||
| Bez nawozów | 2.89 | 0.1456 | 8.6 | 0.01450 | 0.86 |
| Leonardyt 1 t/ha | 3.19 | 0.2236 | 11.9 | 0.01789 | 0.96 |
| 25-procentowa woda amoniakalna 240 l/ha | 3.07 | 0.1459 | 8.4 | 0.01909 | 1.07 |
Zmiany w zawartości próchnicy
Wprowadzenie leonardytu zwiększa zawartość próchnicy dzięki substancjom humusowym. Woda amoniakalna zwiększa zawartość próchnicy dzięki wzmocnieniu systemu korzeniowego roślin. W glebach nawożonych leonardytem wzrasta zawartość kwasów humusowych, podczas gdy woda amoniakalna zmniejsza ich udział, zwiększając próchnicę rozpuszczalną w wodzie.
Wnioski
Leonardyt wykazuje wysoką skuteczność agronomiczną na szarych glebach leśnych, poprawiając odżywianie azotowe, zwiększając zawartość próchnicy i rozpuszczalnego potasu, przy mniejszym zakwaszaniu gleby w porównaniu z wodą amoniakalną.