Próchnica i preparaty humusowe jako czynnik zwiększający efektywność nawożenia rzędowego

Przede wszystkim przedstawimy wyniki doświadczeń polowych, w których badano porównawczą efektywność płynnych nawozów organiczno-mineralnych.

Porównawcza efektywność nawozów

Tabela 1. Wpływ materii organicznej na zwiększenie efektywności nawozu stosowanego w rzędach pod pszenicę ozimą

Uwaga:

• W obwodzie chersońskim pole kontrolne nr 1: pszenica ozima była wysiewana po nawożonym ugorze (P doświadczenia w 2014 r. - 1,95%, w 2015 r. - 2,34%).
• Pole kontrolne nr 2 i nr 3: po przedplonie ścierniskowym, następującym po nienawożonym ugorze.

Z danych tabeli wynika, że materia organiczna zwiększa efektywność nawozu stosowanego w rzędach i wykorzystanie jednostki P₂O₅. Największe przyrosty plonów uzyskano w obwodzie chersońskim, gdzie pszenica ozima była wysiewana po przedplonie ścierniskowym, następującym po nienawożonym ugorze.

Zastosowanie nawozów organiczno-mineralnych spowodowało silniejszy rozwój masy nadziemnej pszenicy ozimej. Na przykład, jeśli sucha masa powietrzna 100 roślin w okresie pełnego krzewienia w obwodzie dniepropietrowskim (średnia z 2 lat) na poletku bez nawozu wynosiła 28,4 g, to na poletku z nawozami organiczno-mineralnymi z obornika sypkiego - 34,05 g, a z granulowanym superfosfatem - 32,05 g. W obwodzie chersońskim odpowiednio: 31,1 g, 42,3 g i 40,2 g.

Intensywniejszy rozwój roślin na poletkach nawożonych nawozami organiczno-mineralnymi wpłynął na lepszy rozwój elementów struktury plonu. W obwodzie chersońskim w wariancie z granulowanym superfosfatem w 100 kłosach było średnio 2240 ziaren, ich masa wynosiła 72,6 g, a masa bezwzględna ziarna - 32,4 g. W wariancie z nawozami organiczno-mineralnymi było odpowiednio 2320 ziaren, 90,91 g i 39,18 g.

Wnioski dotyczące nawozów organiczno-mineralnych

Tak więc można wywnioskować, że substancje próchniczne wchodzące w skład nawozów organiczno-mineralnych, stosowane pod pszenicę ozimą, niewątpliwie zwiększają efektywność nawożenia rzędowego. Jednak wytwarzanie preparatów organiczno-mineralnych w produkcji rolnej często napotyka trudności z przyczyn technicznych. Dlatego obiecująca wydaje się fabryczna produkcja takich nawozów zawierających substancje próchniczne. Jedną z form takich nawozów organiczno-mineralnych może być płynny humian potasu. Humian potasu jest skuteczny również dlatego, że można go stosować razem z nasionami, dzięki czemu dawkę humianu potasu można drastycznie zmniejszyć.

Badanie składu humianu potasu

Postawiliśmy sobie za zadanie dobranie takiego stosunku składników, z których przygotowywany jest humian potasu (dla Stepu Ukrainy - bezbalastowy z leonardytu), aby zachować w nich określony stopień rozpuszczalnych kwasów huminowych i fulwowych oraz nadać płynnemu nawozowi taką siłę, która uprościłaby zadanie sadzenia nasion.

W tym celu z leonardytu przygotowano ciecz w stosunkach do superfosfatu: 1:1, 2:1, 3:1, 4:1 i 9:1. Jednocześnie zmieniała się również ilość wody amoniakalnej. Wyprodukowane płynne humiany potasu porównano z nawozami organiczno-mineralnymi z obornika sypkiego i superfosfatu w stosunku 1:1 pod względem zawartości kwasów huminowych i fulwowych zdolnych do rozpuszczania się w różnych rozpuszczalnikach.

Tabela 2. Zawartość rozpuszczalnych kwasów huminowych i fulwowych w humianie potasu przy różnych stosunkach leonardytu i superfosfatu

Z wyników analizy przedstawionych w tabeli 2 wynika, że wraz ze wzrostem dawki leonardytu wzrasta zarówno całkowita zawartość kwasów huminowych i fulwowych (podczas 30-minutowego gotowania z KOH), jak i ilość form rozpuszczalnych w wodzie, która podczas ekstrakcji na gorąco wzrasta do pewnego limitu. Podczas ekstrakcji wodnej na gorąco z cieczy o stosunkach 3:1, 4:1 i 9:1 wydzieliła się taka sama ilość rozpuszczalnych w wodzie kwasów huminowych.

Tabela 3. Zawartość rozpuszczalnych kwasów huminowych i fulwowych podczas obróbki różnymi dawkami wody amoniakalnej

Zwiększenie dawki amoniaku w badanych cieczach prowadzi do wzrostu wydajności kwasów huminowych przy stosunkach humianu do superfosfatu 1:1, 3:1 i 4:1. Przy stosunku 9:1 zwiększenie dawki amoniaku nie spowodowało wzrostu wydajności kwasów huminowych.

Doświadczenie mikrowegetacyjne

W doświadczeniu mikrowegetacyjnym, przeprowadzonym w kulturze piaskowej na pełnej mieszance Prianisznikowa, badano wpływ płynnego humianu potasu o różnym składzie na wzrost masy korzeniowej i nadziemnej pszenicy ozimej. Ustalono, że płynny humian potasu, wytworzony w stosunku do superfosfatu 9:1, ma lepszy wpływ na wzrost pszenicy ozimej niż płynny humian potasu o innych stosunkach. Porównując humiany o stosunkach 9:1 i 3:1, podobne wyniki uzyskano również w kulturze glebowej.

Tabela 4. Wpływ płynnego humianu potasu na wzrost masy korzeniowej i nadziemnej pszenicy ozimej w początkowym okresie jej rozwoju (faza trzech liści)

Uwaga: Liczby 9:1, 4:1 itd. oznaczają stosunek humianu potasu do superfosfatu podczas obróbki 25-procentową wodą amoniakalną w ilości 15 ml.