Wpływ pH na efektywność nawozów huminowych

W poprzednim artykule Niektóre sposoby zwiększenia efektywności nawozów huminowych, ustaliliśmy, że do przygotowania pełnego nawozu huminowego typu Totem Agro.Bio, norma zużycia wody amoniakalnej w porównaniu z humianem potasu powinna zostać zwiększona.

Zauważyliśmy, że dodanie soli potasowej obniża pH nawozu o 0,2–0,3 jednostki. Dlatego zakładano, że oprócz zwiększenia zawartości azotu w Totem Agro.Bio, dodatek wody amoniakalnej jest konieczny również z innego powodu — w celu alkalizacji samego nawozu.

To założenie zostało zweryfikowane w jednym z doświadczeń wegetacyjnych. Aby uzyskać nawozy różniące się tylko pH, przygotowano je w następujący sposób. Odważkę leonardytu potraktowano wodą amoniakalną, a następnie po upływie doby — kwasem ortofosforowym w takiej ilości, aby pH otrzymanego humianu wynosiło 7,5. Następnie całą odważkę podzielono na dwie równe części, a do jednej z nich dodano nawóz potasowy (K₂SO₄). W dalszej kolejności z humianu i Totem Agro.Bio przygotowano porcje nawozów o pH 7,0 i 6,0.

Doświadczenie przeprowadzono w kulturze glebowej w 8 powtórzeniach. Nawozy stosowano miejscowo pod bulwę, po 25 ml roztworu na naczynie. Miesiąc po pojawieniu się wschodów rośliny wszystkich wariantów otrzymały nawożenie — po 1 g azotu, fosforu i potasu na naczynie.

Wyniki doświadczenia wegetacyjnego

Jak widać z tabeli, zakwaszenie zarówno humianu potasu, jak i Totem Agro.Bio obniża ich efektywność, co zaobserwowano również w poprzednich doświadczeniach, kiedy na bazie humianu przygotowywano Totem Agro.Bio z dodatkiem składnika potasowego.

Analiza przyczyn spadku efektywności

W celu wyjaśnienia tego zjawiska postawiliśmy dwie hipotezy, które poddano dalszej weryfikacji eksperymentalnej:

1. Wiadomo, że w kwaśnym zakresie rozpuszczalność kwasów huminowych spada, co oznacza, że przy pH 6,0 należało oczekiwać braku lub niedostatecznej zawartości tych fizjologicznie aktywnych substancji w nawozie.
2. Nie wykluczono możliwości, że w kwaśnym środowisku w wyniku interakcji składników mineralnych z leonardytem, z czasem mogą one przekształcić się w formy mniej dostępne dla roślin.

W obu przypadkach jakość nawozu ulegnie pogorszeniu, a co za tym idzie, negatywnie wpłynie na plon ziemniaka.

Poniżej przedstawiono dane z analiz humianu potasu i Totem Agro.Bio, w których zawartość kwasów huminowych, azotu, fosforu i potasu określano na przestrzeni czasu, który naszym zdaniem odpowiada mniej więcej dostarczaniu składników odżywczych ziemniakom z nawozów stosowanych przy sadzeniu.

Z porównania przedstawionych danych analitycznych i plonu ziemniaka można wywnioskować, że dominującym czynnikiem determinującym efektywność nawozów huminowych jest wskaźnik ruchliwości kwasów huminowych i fulwowych. Tak więc, sądząc po plonie, w nawozach zasadowych występuje nadmierna rozpuszczalność kwasu huminowego, która szkodzi roślinie, a w kwasowych — obserwuje się jego niedobór. Optymalna ilość kwasów huminowych rozpuszcza się przy pH zbliżonym do obojętnego i w trzeciej dobie wynosi 0,17–0,19%. Z tej wartości można korzystać jako kryterium oceny jakości nawozów huminowych pod warunkiem maceracji wyciągu przez trzy dni.

Jeśli chodzi o odżywianie mineralne, to jak widać z tabel 15, 16 i 17, zawartość łatwo dostępnych form pierwiastków w nawozach kwaśnych, zarówno w humianie potasu, jak i w Totem Agro.Bio, jest ogólnie wyższa niż w tych samych nawozach, ale o odczynie obojętnym. Dlatego założenie o pogorszeniu warunków odżywiania mineralnego ziemniaka z kwaśnych form nawozów huminowych odpada.

Wyniki przeprowadzonej analizy nawozów są również interesujące same w sobie, ponieważ pozwalają na zarysowanie tendencji przemian pierwiastków podczas przechowywania nawozów. Z tych danych wynika, że miesiąc po wytworzeniu nawozów zawartość dostępnego azotu w nich praktycznie nie zmniejsza się, natomiast retrogradacja fosforu, głównie kosztem formy wodnorozpuszczalnej, już po dwóch tygodniach osiąga zauważalną wartość.

Ciekawie jest zauważyć, że potas z kolei wpływa na dynamikę azotu i fosforu. W szczególności w kwaśnym Totem Agro.Bio zawartość dostępnych form tych pierwiastków jest niższa niż w humianie potasu, w formie obojętnej, azotu jest również mniej, a fosforu więcej. Najprawdopodobniej potas silnie wpływa na trwałość wiązania amoniaku w nawozie huminowym i jako metal jednowartościowy zastępuje jon amonowy, tym samym przyczyniając się do jego strat.

Wnioski

Ponieważ kwestia przemian fosforu podczas interakcji z substancjami huminowymi jest bardzo ważna, konieczne są dalsze badania.