Drogi mobilizacji humatu glebowego i wpływ tego procesu na plony roślin

Obecnie można już uznać za fakt udowodniony, że rozpuszczalne formy kwasów huminowych wykazują właściwości fizjologicznie czynne, dzięki czemu ich wprowadzenie do gleby przyczynia się do zwiększenia plonów wielu roślin uprawnych. Istnieją jednak wszelkie przesłanki ku temu, by sądzić, że efekt agrotechniczny można osiągnąć poprzez przekształcenie kwasów huminowych i fulwowych zawartych w samej glebie w stan fizjologicznie aktywny.

Ponieważ kwasy huminowe i fulwowe dopiero w stanie rozpuszczonym stają się zdolne do wykazywania swoich biologicznie aktywnych właściwości, co naszym zdaniem jest związane z ich asymilacją przez roślinę, uważamy, że proces ten można nazwać mobilizacją.

Wiadomo, że kwasy huminowe tworzą związki rozpuszczalne z metalami jednowartościowymi, a związki nierozpuszczalne z metalami dwuwartościowymi i wyższymi. Oczywistym jest, że w różnych glebach, a przede wszystkim w zależności od składu absorbowanych kationów, huminy mogą występować w formach o różnej rozpuszczalności. Jeżeli w składzie kompleksu absorpcyjnego dominuje wapń, rozpuszczalność kwasów huminowych zmniejszy się, a w obecności sodu, potasu i amonu wzrośnie. Niewątpliwie powinno to mieć wpływ na aktywność życiową roślin i mikroflory.

Część eksperymentalna

Skrócone doświadczenie wegetacyjne przeprowadzono w naczyniach o pojemności 1 kg gleby (czarnoziem zwykły) w 3-krotnym powtórzeniu w dwóch seriach według schematu: kontrola, NaCl, NaHCO3 _, huminian sodu, NH4OH _i to samo na tle saletry amonowej. Dawkę tych nawozów, które uważamy za sposób mobilizacji próchnicy glebowej, ustalono na poziomie 0,01 grama ekwiwalentu na 1 kg gleby. Azotan amonu podano w ilości 0,14 g azotu na naczynie, co odpowiada ilości azotu wprowadzonej z wodą amoniakalną.

Tabela 1. Dynamika mobilnych substancji próchnicznych w naczyniach parowych (w % gleby absolutnie suchej)

Tabela 2. Dynamika azotanów i amoniaku w parownikach

Tabela 3. Wpływ niektórych środków rozpraszających próchnicę na masę suchej masy kukurydzy oraz gromadzenie się amoniaku, azotanów i mobilnych kwasów huminowych w glebie

Tabela 4. Wpływ nawożenia na plon kukurydzy ścierniskowej w warunkach nawadniania (na podstawie doświadczeń polowych)

Tabela 5. Wpływ nawozów na zawartość białka i cukrów w zielonej masie kukurydzy (w % suchej masy)

WNIOSKI

1. Wprowadzenie do gleby substancji rozpraszających próchnicę, takich jak sole sodowe i woda amoniakalna, zwiększa ruchliwość kwasów huminowych w glebie i przekształca je w stan fizjologicznie aktywny.
2. Wpływ tych substancji na plon zależy od właściwości gleby i warunków meteorologicznych.
3. Zastosowanie tych substancji na glebach czarnoziemu, w obecności składników mineralnych w glebie i w warunkach, gdy zachodzi fotosynteza, zazwyczaj powoduje zwiększenie plonów kukurydzy.