Badanie skuteczności nawozów humusowych w uprawie ziemniaków
Obwód żytomierski
Doświadczenia 21 i 22
Doświadczenia przeprowadzono na polu doświadczalnym w rejonie łuhyńskim w celu zbadania skuteczności nawozu humusowego Adept Agro.Bio przy różnych dawkach dla ziemniaków odmian nr 1 i nr 2. Przedplon – buraki cukrowe.
Wyniki plonowania przedstawiono w tabeli 21.
Tabela 21. Wpływ różnych dawek Adept Agro.Bio na plon ziemniaków
| Schemat doświadczenia | Plon, dt/ha | Przyrost plonu, dt/ha | Przyrost plonu, % |
|---|---|---|---|
| Odmiana nr 1 | |||
| Kontrola (NPK, równowartość 2 l Adept) | 220 | — | — |
| Adept 1 l/ha | 260 | 40 | 18.2 |
| Adept 1.5 l/ha | 299 | 79 | 35.9 |
| Adept 2 l/ha | 308 | 88 | 40.0 |
| Odmiana nr 2 | |||
| Kontrola (NPK, równowartość 2 l Adept) | 219 | — | — |
| Adept 1 l/ha | 240 | 21 | 9.6 |
| Adept 1.5 l/ha | 274 | 55 | 25.1 |
| Adept 2 l/ha | 298 | 79 | 36.1 |
Dane pokazują, że nawóz humusowy Adept jest znacznie skuteczniejszy niż równoważna ilość nawozów mineralnych dla obu odmian ziemniaków. Plon wzrasta wraz ze zwiększeniem dawki Adept. Optymalna dawka, zgodnie z wynikami, wynosi 2 l/ha.
Doświadczenie 23
Podobne doświadczenie z ziemniakami odmiany nr 3 przeprowadzono na polu kontrolnym nr 10 w rejonie łuhyńskim. Przedplon – gryka, powtórzenia – czterokrotne.
Przy zbiorze uzyskano następujące przyrosty plonu w porównaniu z kontrolą bez nawożenia:
- NPK, równowartość 2 l Adept/ha: 12 dt/ha
- Kompost torfowo-obornikowy 30 t/ha w bruzdę: 48 dt/ha
- Adept 1 l/ha: 35 dt/ha
- Adept 1.5 l/ha: 55 dt/ha
- Adept 2 l/ha: 78 dt/ha
Nawozy humusowe okazały się bardziej skuteczne niż równoważna mieszanka mineralna. Kompost torfowo-obornikowy w dawce 30 t/ha (10 razy więcej) wykazał mniejszą skuteczność.
Wskaźniki ekonomiczne doświadczeń przedstawiono w tabeli 22.
Tabela 22. Efektywność ekonomiczna nawozów humusowych w uprawie ziemniaków (rejon łuhyński)
| Odmiana i schemat doświadczenia | Plon, dt/ha | Przyrost plonu, dt/ha | Przyrost w stosunku do kontroli, % | Przyrost na 1 l nawozu, dt |
|---|---|---|---|---|
| Odmiana nr 1 | ||||
| Kontrola (NPK, równowartość 2 t humofoski) | 220 | — | — | — |
| Adept 1 l/ha | 260 | 40 | 18.2 | 40 |
| Adept 1.5 l/ha | 299 | 79 | 35.9 | 52.7 |
| Adept 2 l/ha | 308 | 88 | 40.0 | 44 |
| Odmiana nr 2 | ||||
| Kontrola (NPK, równowartość 2 t humofoski) | 219 | — | — | — |
| Adept 1 l/ha | 240 | 21 | 9.6 | 21 |
| Adept 1.5 l/ha | 274 | 55 | 25.1 | 36.7 |
| Adept 2 l/ha | 298 | 79 | 36.1 | 39.5 |
Analiza pokazuje, że najniższy koszt przyrostu plonu osiąga się przy miejscowym stosowaniu Adept w dawce 2 l/ha. Zwiększenie dawki do 2 l/ha jest ekonomicznie uzasadnione, z potencjałem dalszego wzrostu.
Obwód czernihowski
Doświadczenie 24
Doświadczenie w małych poletkach z ziemniakami odmiany nr 1 przeprowadzono na polu kontrolnym nr 1. Przedplon – żyto ozime. Sadzenie przeprowadzono sadzarką do ziemniaków na głębokość 8–10 cm. Nawozy zastosowano przed sadzeniem pod wiosenną orkę na głębokość 15 cm.
Wyniki i efektywność ekonomiczną przedstawiono w tabeli 23.
Tabela 23. Skuteczność nawozów humusowych w uprawie ziemniaków (obwód czernihowski)
| Schemat doświadczenia | Plon, dt/ha | Przyrost plonu, dt/ha | Przyrost w stosunku do kontroli, % | Przyrost na 1 l nawozu, dt |
|---|---|---|---|---|
| Kontrola – bez nawożenia | 93 | — | — | — |
| Adept 2 l/ha | 134 | 41 | 44.1 | 20.5 |
| Adept 1.5 l/ha | 121 | 28 | 30.1 | 18.7 |
| Adept 1 l/ha | 101 | 8 | 8.6 | 8.0 |
| Torf 30 t/ha | 98 | 5 | 5.4 | 0.17 |
| Obornik 30 t/ha | 114 | 21 | 22.6 | 0.70 |
| Kompost torfowy 30 t/ha | 104 | 11 | 11.8 | 0.37 |
| Kompost torfowy 5 t/ha + NPK | 116 | 23 | 24.7 | — |
Wnioski
- Nawozy humusowe są najbardziej skuteczne w dawce 1.5–2 l/ha pod płytką orkę.
- Komposty torfowo-obornikowe nie uzasadniły się ekonomicznie w tym doświadczeniu.
- W gospodarstwach bez bliskich złóż torfu stosowanie kompostu torfowego należy ograniczyć do potrzeb ściółki dla zwierząt, wzbogacając go nawozami mineralnymi.
- Czysty torf nie jest zalecany do stosowania.
- Nawozy humusowe są opłacalne w gospodarstwach z dobrze zorganizowaną produkcją w strefie przedsiębiorstw torfowych.
Działanie nawozów zależy nie tylko od składników odżywczych, ale także od ich wpływu na biologiczną aktywność gleby.
Obwód kijowski
Doświadczenie 25
Doświadczenie przeprowadzono na polu kontrolnym nr 2 w rejonie makarowskim na powierzchni 10 ha z ziemniakami odmiany nr 2. Nawozy zastosowano pod wiosenną orkę.
Wyniki i efektywność ekonomiczną przedstawiono w tabeli 24.
Tabela 24. Skuteczność nawozów humusowych w uprawie ziemniaków (rejon makarowski)
| Schemat doświadczenia | Plon, dt/ha | Przyrost plonu, dt/ha | Przyrost w stosunku do kontroli, % | Przyrost na 1 l/t nawozu, dt |
|---|---|---|---|---|
| Kontrola – bez nawożenia | 128 | — | — | — |
| Amino Energy 1 l/ha | 294 | 166 | 129.7 | 166 |
| Amino Energy 1.5 l/ha | 426 | 298 | 232.8 | 198.7 |
| Amino Energy 2 l/ha | 396 | 268 | 209.4 | 134 |
| Adept 1 l/ha | 262 | 134 | 104.7 | 134 |
| Adept 1.5 l/ha | 352 | 224 | 175.0 | 149.3 |
| Adept 2 l/ha | 324 | 196 | 153.1 | 98 |
| Kompost torfowo-próchniczy 40 t/ha | 238 | 110 | 85.9 | 2.75 |
| Saletra sodowa 1.5 q/ha | 250 | 122 | 95.3 | 81.3 |
| Saletra sodowa 1.5 q/ha + superfosfat 2 q/ha | 276 | 148 | 115.6 | 74 |
Wnioski
- Na ubogich glebach piaszczystych bez nawożenia wysokie plony są niemożliwe.
- Największe przyrosty uzyskano z nawozami humusowymi, szczególnie Amino Energy.
- Ekonomicznie optymalna dawka nawozów humusowych (Amino Energy i Adept) wynosi 1.5–2 l/ha.
- Kompost torfowo-próchniczy (40 t/ha) daje przyrost 2.75 dt/t, podczas gdy nawozy humusowe – 98–198 dt/l.
- Nawozy mineralne i komposty są uzasadnione, ale mniej skuteczne.
Doświadczenie 26
Doświadczenie z ziemniakami odmiany nr 1 przeprowadzono na polu kontrolnym w rejonie makarowskim. Przedplon – pszenica ozima. Nawozy zastosowano z nasionami pod wiosenną orkę.
Przyrosty plonu w porównaniu z kontrolą:
- Amino Energy 1.5 l/ha: 19 dt/ha
- Amino Energy 2 l/ha: 21 dt/ha
- Adept 1.5 l/ha: 37 dt/ha
- Adept 2 l/ha: 52 dt/ha
- Obornik 10 t/ha: 14 dt/ha
- Superfosfat + saletra wapniowa 1.5 q/ha: 19 dt/ha
- Superfosfat 2 q/ha: 19 dt/ha
Efektywność ekonomiczną przedstawiono w tabeli 25.
Tabela 25. Efektywność nawozów humusowych w uprawie ziemniaków
| Schemat doświadczenia | Przyrost plonu, dt/ha | Przyrost na 1 l/t nawozu, dt |
|---|---|---|
| Kontrola – bez nawożenia | — | — |
| Amino Energy 1.5 l/ha | 38 | 25.3 |
| Amino Energy 2 l/ha | 42 | 21 |
| Adept 1.5 l/ha | 74 | 49.3 |
| Adept 2 l/ha | 104 | 52 |
| Obornik 10 t/ha | 28 | 2.8 |
| Superfosfat + saletra wapniowa 1.5 q/ha | 38 | 25.3 |
| Superfosfat 2 q/ha | 38 | 19 |
Wnioski
- Adept zapewnia największy przyrost plonu w porównaniu z obornikiem i nawozami mineralnymi.
- Skuteczność Amino Energy i Adept na 1 l nawozu jest kilkukrotnie wyższa niż obornika.
Strefa leśno-stepowa
Doświadczenie 27
Doświadczenie z ziemniakami odmiany nr 1 przeprowadzono na czarnoziemie zbledniałym w rejonie czerkaskim obwodu czerkaskiego. Przedplon – buraki cukrowe.
Obserwacje fenologiczne:
- Wschody na wariantach z nawozami humusowymi (1–2 l/ha, miejscowo): 31 maja.
- Wschody na Adept (1.5–2 l/ha): 1–2 czerwca.
- Wschody w kontroli: 4 czerwca.
- Pąkowanie na wariantach z Adept: o 2 dni wcześniej.
Przyrosty plonu w porównaniu z kontrolą:
- Adept 2 l/ha (pod kultywator): 21 dt/ha
- Adept 1.5 l/ha (pod kultywator): 16 dt/ha
- Próchnica 11 t/ha (pod kultywator): 28 dt/ha
- Adept 1 l/ha (w gniazda): 2 dt/ha
- Adept 2 l/ha (w gniazda): 13 dt/ha
- Żużel fosforowy 1 q/ha + saletra sodowa 30 kg/ha: 9 dt/ha
Wnioski
- Adept (1.5 l/ha) daje mniejszy plon niż próchnica (11 t/ha), ale przyrost na 1 l nawozu jest wyższy.
- Największy przyrost osiąga się przy stosowaniu Adept 2 l/ha.
Podsumowanie
Analiza badań nawozów humusowych w różnych strefach glebowo-klimatycznych Ukrainy wykazuje ich skuteczność w zwiększaniu plonów kukurydzy, ziemniaków, buraków cukrowych i warzyw.
Skuteczność i optymalne dawki zależą od stref glebowo-klimatycznych (tabela 48).
Tabela 48. Skuteczność nawozów humusowych i zalecane dawki dla ziemniaków na Ukrainie
| Strefa | Roślina | Przyrost przy optymalnej dawce, dt/ha | Przyrost, % | Zalecana dawka |
|---|---|---|---|---|
| Polesie | Ziemniaki | 50–60 | 30–40 | 1.5–2 l/ha |
| Strefa leśno-stepowa | Ziemniaki | 15–20 | 28 | 1.5–2 l/ha |
Nawozy humusowe przewyższają nawozy mineralne i organiczne pod względem przyrostu plonu. Zapewniają produkty o niskich kosztach produkcji i wysokiej trwałości w transporcie. Stosowanie nawozów humusowych w uprawie ziemniaków przynosi dodatkowy dochód dzięki przyspieszeniu dojrzewania i poprawie jakości produktów.
Kwestie te wymagają dalszych badań z uwzględnieniem warunków strefowych i glebowych.