Znaczenie materii organicznej gleby i nawozów w żywieniu roślin

Dla każdego gospodarstwa zwiększenie efektywności żyzności gleby ma ogromne znaczenie.

Ogromna ilość składników odżywczych koncentruje się w glebie - w próchnicy (próchnicy), pozostałościach organicznych pochodzenia roślinnego oraz w związkach mineralnych.

Przybliżone rezerwy próchnicy, azotu i kwasu fosforowego dla różnych gleb przedstawiają się następująco
(tab. 1).

Tabela 1

Zasoby próchnicy, azotu i fosforu (w m / ha) w różnych glebach

Azot w glebie koncentruje się głównie w próchnicy, średnio 5-6%; niewielka jego część zawarta jest w postaci związków mineralnych. Znaczna część fosforu znajduje się również w

związki organiczne. Na przykład w bielicach fosfor w części organicznej stanowi 20-25% jego całkowitej ilości, aw czarnoziemach - około 50%. Potas w glebie występuje głównie w postaci mineralnej. Zawartość brutto potasu w przeliczeniu na K ₂ sięga 60-80 ton na hektar.

Biorąc pod uwagę, że 40-60 kg  azotu, 20-25 kg fosforu i 28-30 kg potasu zużywa się na plon ziarna pszenicy 20 centów na hektar , ich rezerwy w 20-centymetrowej warstwie czarnoziemów zapewniają taki plon ziarna na 170-230 lat, a rezerwatów bielicowych i gleb szarych na 60-75 lat. Metrowa warstwa bielic i gleb szarych może zapewnić wysokie plony upraw rolnych z azotem przez 130-150 lat, ta sama warstwa czarnoziemów - 500-700, a gruntów osuszonych - do 2500-2800 lat. Jeszcze dłużej w glebie mineralnej znajdują się rezerwy fosforu i potasu. Niektóre azot, fosfor, potas i inne pierwiastki
odżywianie w glebie zawarte jest w resztkach roślinnych (korzenie, resztki pożniwne). Najwięcej tych pozostałości (do 250 t/ha)
występuje w glebach pierwotnych. Chociaż ilość składników odżywczych w resztkach roślinnych jest stosunkowo niewielka, cenne jest to, że substancje te są szybko przekształcane w związki dostępne dla roślin.

Aktywizacja przekształceń próchnicy i resztek roślinnych przez właściwą uprawę i technologię agrotechniczną jest najważniejszym czynnikiem zwiększania plonowania w kraju. Jednak głównym środkiem zwiększania plonów brutto produktów rolniczych, zwłaszcza na terenach występowania odmian gleb bielicowych i bielicowych, są nawozy organiczne - obornik, torf i różnego rodzaju komposty. Ich stosowanie często podwaja, a nawet potraja plony.

Zawartość i skład materii organicznej w glebie

Wiadomo, że źródłem materii organicznej w glebach są pozostałości roślinne i mikroorganizmy, a także obornik i komposty. Materiały te, z których następnie powstaje próchnica glebowa, ze względu na swój charakter chemiczny składają się z węglowodanów i substancji im bliskich (monosacharydy, di- i trisacharydy, polisacharydy), ligniny, związków azotu (substancje białkowe, aminokwasy, amidy, alkaloidy, chlorofil , glukozydy), tłuszcze i substancje pokrewne (kwas palmetynowy, stearynowy, oleinowy, linolowy i linolenowy, lecytyny, fitosterole, wosk), żywice i terpeny, subteryna, kutyna i sporopolleniny, a także substancje popiołu roślinnego.

Resztki roślin w glebie, ulegając różnym procesom przemian, są niszczone z tworzeniem prostych związków (H ₂ O, CO ₂ , NH ₃ , HNO ₃ , itp.) lub przechodzą do bardziej obojętnych form materii organicznej.

Początek głębszych badań nad składem i charakterem próchnicy położył Sprengel w 1826 r., który odniósł wielki sukces w badaniach próchnicy.

Dalsze badania składu i charakteru próchnicy glebowej są związane z nazwiskami Berzelius, Mulder, Herman, Schreiner, Shori, Trusov, Sven-Oden, Schmuck, Williams, Waksman, Tyurin, Kononova i wielu innych.

Substancje próchnicze gleby należą do rodzaju wielkocząsteczkowych związków organicznych, które mają bardzo złożony skład chemiczny, który nie został jeszcze dokładnie rozszyfrowany; tworzą je bakterie glebowe i grzyby.

W zależności od biologicznego typu syntezy i destrukcji glebowej materii organicznej V. R. Williams wyróżnia trzy grupy humusowych kwasów organicznych:

a) humusowe (grupa kwasów humusowych o czarnym zabarwieniu) - są tworzone przez bakterie tlenowe;

b) ulmowy (brunatne kwasy humusowe) - tworzą bakterie beztlenowe;

c) kwasy kreninowe, czyli fulwowe (grupa bezbarwnych kwasów huminowych) - syntetyzowane przez grzyby charakterystyczne dla upraw leśnych, które w określonych warunkach zamieniają się w kwasy apokrenowe.

Proces powstawania próchnicy glebowej obejmuje rozkład resztek roślinnych i innych form martwej materii organicznej na prostsze związki utlenione lub zredukowane; z drugiej strony przebiega jako synteza kwasów humusowych o bardzo złożonym charakterze. Procesy powstawania próchnicy – rozkładu i syntezy – są wynikiem aktywności enzymatycznej mikroorganizmów glebowych.

Naukowcy-specjaliści w tej dziedzinie przekonują, że próchnica glebowa jest bardzo złożonym i dynamicznym kompleksem wielu i bardzo różnorodnych związków, ale ich natury chemicznej. W kompleksie tym wyróżnia się cztery grupy substancji: substancje organiczne z nierozłożonych szczątków roślin i zwierząt, substancje organiczne żywych i nierozłożonych martwych mikroorganizmów, pośrednie produkty rozkładu złożonych związków organicznych, substancje humusowe oraz bitumy jako produkt szczególnych procesów fizykochemicznych i pozakomórkowa synteza enzymatyczna.

Uważają, że w składzie próchnicy, obok związków znanych z chemii substancji roślinnych i zwierzęcych, tworzą się specyficzne związki, które powstają w wyniku specjalnych procesów charakterystycznych dla próchnicy, a niecharakterystycznych dla przyrody żywej.

Skład chemiczny próchnicy charakteryzują następujące grupy związków.

Substancje humusowe. Do tej grupy należą rozpuszczalne i nierozpuszczalne w zasadach ciemne substancje charakterystyczne dla próchnicy glebowej, którymi są wysokocząsteczkowe kwasy karboksylowe o wyraźnych właściwościach koloidów. Ich wspólną cechą jest duża odporność na hydrolizę kwasową i nierozpuszczalność w bromku acetylu, co ostro odróżnia te substancje od większości substancji pochodzenia roślinnego, w tym ligniny, z którą substancje humusowe mają wspólną właściwość – odporność na hydrolizę kwasową.

Najniższą zawartością substancji humusowych (ok. 45-50% ogólnej ilości próchnicy) charakteryzują się kwaśne gleby bielicowe, a najwyższą (70-90%) czarnoziemy i łąkowo-bagienne; Gleby próchniczno-wapienne i burozemy leśne zajmują pozycję pośrednią.

Substancje humusowe dzielą się dalej na trzy grupy:

a) substancje humusowe nierozpuszczalne w alkaliach;

b) kwasy huminowe rozpuszczalne w zasadach i nierozpuszczalne w alkoholu;

c) kwas hematomelanowy rozpuszczalny w alkoholu.

W stosunku do ogólnej zawartości próchnicy w glebach Ukrainy kwasy humusowe zawierają od 10,1% (gleby bielicowe) do 40% (czarnoziemy wyługowane).

Kwas huminowy w glebie i torfie zawiera węgiel, tlen, wodór, azot i popiół. Zawartość azotu wynosi 3,5-4%. Suzuki i Schmuck odkryli aminokwasy (alanina, kwas aminowalerianowy, prolina, leucyna, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, tyrozyna, histydyna), amidy i azot nieulegającej hydrolizie pozostałości w produktach hydrolizy kwasu huminowego. Jednak tylko połowa całkowitego azotu kwasu humusowego jest zdolna do rozkładu hydrolitycznego.

Uważa się, że w przeliczeniu na substancję bezpopiołową i bezazotową, glebowy kwas humusowy zawiera 58,8% węgla, 36,1% tlenu, 5,1% wodoru, a kwas hematomelanowy – 59% węgla, 36% tlenu i 5% wodoru.

Substancje niehumiczne (lignina, celuloza, hemiceluloza, białka, niskocząsteczkowe produkty degradacji).

W stosunku do ogólnej ilości próchnicy zawartość ligniny w glebach mineralnych wynosi 5-10%.

W porównaniu z hemicelulozami celuloza w glebie zawiera znacznie mniej, co tłumaczy się właściwościami rozkładu celulozy z resztek roślinnych. W górnych poziomach gleby zawartość celulozy w próchnicy waha się od 1 do 6-7%.

Całkowita zawartość azotu w próchnicy wynosi średnio około 5%. Tylko niewielka część azotu organicznego rozpuszcza się w wodzie. Chociaż po hydrolizie znaczna część azotu przechodzi do roztworu kwaśnego (w postaci aminokwasów i amidów), to nadal uważa się, że część azotu wiąże się w związki inne niż białka pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

Bitumy (tłuszcze, żywice, woski, kwasy tłuszczowe itp.). Zawartość tych substancji w glebach w stosunku do ogólnej ilości próchnicy waha się od 5% (w glebach napowietrzonych) do 15-20% (w glebach, w których rozkład zachodzi w warunkach beztlenowych).

Shorey Martin, Waxman, Norman, Bartholomew doszli do wniosku, że od 10 do 30% węgla organicznego występuje w glebie w postaci poliuronidów. Kojima wykazał, że około 25% azotu w materii organicznej gleby występuje w postaci związków, które nie ulegają rozpuszczeniu podczas hydrolizy, około 30% występuje w postaci aminokwasów, 10% azotu występuje w postaci amoniaku, pozostałe 20% znajduje się w innych formach w roztworze.

Zawartość leucyny, izoleucyny i waliny w stosunku do całkowitego azotu aminokwasów wynosi 33%, hydroksykarboksylowych

aminokwasy – około 20% i aminokwasy dikarboksylowe – około 25%. Kwasy asparaginowy, glutaminowy i prawdopodobnie oksyglutaminowy stanowią około 50% aminokwasów dikarboksylowych.

E. Russell zauważył, że fityna, związki kwasu nukleinowego i nukleotydy znajdują się w glebie z organicznych związków fosforu. W glebie stanu Iowa około 40-50% fosforu związków organicznych uległo hydrolizie do fosforanów, z czego około 66% stanowiła fityna. Przyjmuje się, że siarka w glebie zawarta jest w postaci cysteiny i cystyny, które wchodzą w skład białek pochodzących z resztek roślinnych.

Od czasów Liebiga naukowcy argumentowali, że próchnica glebowa służy jako bezpośrednie źródło składników mineralnych. Wśród tych substancji, oprócz CO ₂ , duże znaczenie mają NH ₃  i azotany, fosforany, siarczany i inne związki mineralne niezbędne do odżywiania roślin .

Na czarnoziemach ilość uwalnianego CO ₂ waha się od 15 do 77 kg/ha na dobę, a przy rozkładaniu darniowej warstwy gleby łąkowej wynosi 20,0–240 kg/ ha. Ostatnio wykazano, że glebowy dwutlenek węgla jest przyswajany przez system korzeniowy roślin.

Badania wielu naukowców wykazały, że rozkład próchnicy na odłogach w glebie bielicowej powoduje akumulację azotanów do czasu siewu w ilości 0,5-1 tony, podczas gdy w czarnoziemach do 2,5 tony saletry na hektar.

Różne związki organiczne, których znaczna część może powstać w glebie jako pośrednie produkty degradacji, takie jak kreatynina, arginina, histydyna, guanidyna, ksantyna, hipoksantyna i kwas nukleinowy, mogą być pobierane przez rośliny zamiast azotanów i amoniaku, cukru - jako źródło węgla, lecytyny i cystyny - jako źródła fosforu i siarki.

Zawartość materii organicznej w glebie wzrasta proporcjonalnie do wkładu resztek nieroślinnych, ale zależy od charakteru tego wkładu. Obornik i komposty są najważniejszym źródłem materii organicznej w dobrze zaoranych glebach.

Szybkość rozkładu materii organicznej w glebie zależy od składu resztek roślinnych lub nawozów organicznych, napowietrzenia, wilgotności, temperatury, właściwości chemicznych i fizycznych gleby.

Różne gleby zawierają różne ilości materii organicznej, jak pokazano w tabeli 2.

Tabela 2

Zasoby materii organicznej w glebach

Podstawowym zadaniem rolnictwa jest racjonalne wykorzystanie i regulacja zawartości próchnicy w glebie poprzez uprawę, zmianę upraw w płodozmianie, wprowadzanie obornika i kompostu, nawozów zielonych, uprawę torfu, rekultywację melioracji i nawodnień, stosowanie sztuczne nawozy organiczne i organiczno-mineralne.

Uprawa gleby wzmaga rozkład próchnicy, co jest szczególnie widoczne przy uprawie roślin rzędowych. Różne rośliny zwiększają zawartość materii organicznej w glebie. Systematyczne wprowadzanie obornika lub kompostu znacznie zwiększa zawartość próchnicy w glebie.

Materia organiczna gleby jako źródło aktywatorów wzrost rośliny

Wszyscy wiedzą, jak wielkie znaczenie materia organiczna w glebie jako źródło popiołu i węgla odżywia rośliny.

W części organicznej gleby całkowite zasoby niezbędnych pierwiastków, takich jak azot i fosfor, szacuje się w tonach na hektar. Metrowa warstwa gleb bielicowych zawiera około 6 t/ha, na glebach bielicowych leśno-stepowych - do 12, na czarnoziemach - do 24-35, na glebach kasztanowych - do 10-15, na glebach szarych do 7-10 t/ha azotu. Ilość związków fosforoorganicznych w przeliczeniu na P ₂ O ₅ wynosi około 0,5 t/ha w glebach bielicowych i około 1,5 t/ha w czarnoziemach. Wszystko to należy traktować jako ogromną rezerwę składników pokarmowych dla roślin, która stopniowo mineralizując się jest przez nie powoli wykorzystywana. Jednak znaczenia substancji organicznych w żywieniu roślin nie można ograniczać jedynie funkcją rezerwy pierwiastków popiołu.

Na podstawie licznych badań udowodniono, że gleba zawiera substancje organiczne, które mogą brać udział w procesach fizjologicznych i biochemicznych związanych z oddychaniem, metabolizmem, przyswajaniem składników popiołu, odżywiania roślin, co wpływa na wzrost, rozwój i produktywność roślin. rośliny. Wśród tych związków organicznych należy zwrócić uwagę na znaczenie aktywatorów wzrostu. Materia organiczna gleby jest źródłem aktywatorów wzrostu roślin.

Do tej grupy związków organicznych należy zaliczyć witaminy, auksyny i inne substancje biotyczne (wchodzące do gleby z wydzielinami korzeni roślin, z resztkami organicznymi pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, z obornikiem, różnego rodzaju kompostami oraz tworzone w znacznych ilościach przez mikroflorę glebową), antybiotyki, aktywatory biologiczne, a także kwasy huminowe i humusy.

Obecność różnych witamin w glebach. Naukowcy odkryli witaminy z szeregu alifatycznego (na przykład kwas pantotenowy), szeregu aromatycznego (na przykład kwas alfa-aminobenzoesowy), różne grupy witamin heterocyklicznych (na przykład kwas nikotynowy, pochodne pirydyny, tiamina, biotyna, ryboflawina, kwas foliowy kwas itp.). W ornej warstwie gleby na powierzchni 1 ha witaminy zawierają od kilkuset gramów do kilku kilogramów.

Chociaż roślinom nieodłączną cechą jest samodzielna synteza wszystkich niezbędnych witamin, stwierdzono pozytywny efekt dodatkowego dostarczania roślinom witamin przez korzenie lub dokarmianie dolistne, zwłaszcza we wczesnych okresach ich wzrostu.

Do grupy bioaktywnych substancji glebowych należą auksyny, które wzmagają procesy wzrostu i rozwój systemu korzeniowego. Heteroauksyna (kwas beta-indolooctowy), stosowana w ogrodnictwie i warzywnictwie do ukorzeniania sadzonek i sadzonek oraz do przyspieszania dojrzewania owoców, powstaje w glebie jako produkt odpadowy różnych mikroorganizmów glebowych.

W glebie znajdują się substancje organiczne wytwarzane przez mikroorganizmy, które mają właściwości antybiotyczne (streptomycyna, penicylina, terramycyna itp.), które wpływają na skład glebowych cenoz mikrobiologicznych, a kiedy dostaną się do roślin, zachowują swoje właściwości przez długi czas i mogą je chronić od chorób. Wiadomo również, że penicylina, streptomycyna i terramycyna wpływają na przepływ azotu, fosforu i potasu w roślinie.

Antybiotyki witaminy w niezmienionej postaci dostają się do roślin przez system korzeniowy i biorą udział w życiowych procesach przemiany materii.

Wiele związków organicznych o indywidualnym charakterze, takich jak kwasy aminokarboksylowe (w szczególności bursztynowy, fumarowy) i inne, ma właściwości aktywatorów biologicznych. Przedsiewne zaprawianie nasion różnych roślin słabymi stężeniami kwasu bursztynowego i fumarowego ma pozytywny wpływ na wigor kiełkowania, wzrost korzeni i organów nadziemnych roślin, wielkość i jakość plonu. Ta grupa substancji abiotycznych związków organicznych jest produktem życiowej aktywności wielu grup mikroorganizmów glebowych, a ich obecność w glebach i roztworach glebowych nie budzi wątpliwości. Świadczą o tym wyniki doświadczeń przeprowadzonych przez naszych naukowców, które wykazały, że dodatek niewielkich ilości roztworu glebowego do pożywki kultur wodnych na mieszance Knop miał pozytywny wpływ na wzrost jęczmienia i pszenicy.

Nasze badania wykazały, że zarówno w pozostałościach po korzeniach, jak iw nawozach organicznych zawsze znajduje się niewielka ilość tiaminy - witaminy. W ₁ , co pozytywnie wpłynęło na wzrost długości korzeni.

Obecność w glebach bogatych w materię organiczną znacznej liczby mikroorganizmów i ich wydzielin powoduje powstawanie w nich organicznych aktywatorów wzrostu. W substancjach humusowych na każde 100 g gleby bogatej w materię organiczną może przypadać 980 mikrogramów ryboflawiny, 15-30 mikrogramów biotyny, 15 mikrogramów tiaminy, a w glebach ubogich w substancje próchniczne tylko 10-15 mikrogramów ryboflawiny , 1,5-2 mikrogramów tiaminy i 0,06 mikrograma biotyny.

Nawozy organiczne zawierają aneurynę, biotynę i różne aminokwasy, które mogą poprawić warunki żywieniowe roślin. Stwierdzono, że substancje fizjologicznie czynne, takie jak biotyna, ryboflawina, neuryna, kwas pantotenowy, foliowy i nikotynowy kumulują się w kompostach podczas ich dojrzewania, co znacznie podnosi ich jakość i odgrywa ważną rolę w procesie odżywiania roślin.

Dużym zainteresowaniem cieszą się liczne badania nad znaczeniem fizjologicznym roślin z grupy substancji humusowych właściwych.

Substancje humusowe izolowane z torfu, węgli kopalnych i gleb w postaci silnie zdyspergowanych zoli i roztworów prawdziwych wspomagają wzrost roślin wyższych w małych dawkach.

Substancje humusowe aktywują wzrost i rozwój korzeni roślin, zwłaszcza we wczesnych fazach ich wzrostu, a także wpływają na stan fizykochemiczny protoplazmy roślin.

Zauważono, że w obecności substancji humusowych zwiększa się przepuszczalność komórek roślinnych, co przyczynia się do wzrostu dopływu wody i składników pokarmowych do roślin.

Jak wykazały badania Khristevej, zole i roztwory kwasów humusowych w małych stężeniach aktywowały oddechową wymianę gazową tkanek roślinnych, układy enzymatyczne roślin, w szczególności fenolazę, układ redoks enzymów oddechowych.

Christeva zauważa, że związki humusowe mogą być bezpośrednio wchłaniane przez rośliny przez korzenie.

Wiele wskazuje również na to, że substancje humusowe mają duże znaczenie w dostarczaniu roślinom żelaza, manganu i miedzi w postaci chelatów.

W warunkach rolnictwa nawadnianego szeroko przetestowano nawozy humusowe, które dały zachęcające wyniki w zwiększeniu plonów różnych upraw rolnych.

Materia organiczna i nawozy glebowe jako czynnik poprawy stanu odżywienia roślin

Wielkim osiągnięciem gleboznawstwa, agrochemii i fizjologii roślin jest stworzenie przez naukowców radzieckich teorii doktryny kompleksu glebochłonnego i jego roli w odżywianiu roślin. Dane te są wykorzystywane do opracowywania systemów rekultywacji chemicznej, uprawy gleby, stosowania nawozów i zróżnicowanych praktyk rolniczych, które zwiększają żyzność gleby i plony.

W latach dwudziestych XX wieku, kiedy powstała teoria właściwości absorpcyjnych gleb, stwierdzono, że frakcje koloidalne są najbardziej aktywną częścią gleb, ponieważ warunkują wchłanianie kationów i anionów soli z nawozów, wody, gazów i innych substancji .

Produktywność gleb w aspekcie użytkowania. Składniki pokarmowe roślin, zarówno zawarte w glebie, jak i podawane z nawozami, są funkcją jej kompleksu chłonnego. Ze względu na niedoskonałość metod badawczych, początkowa idea kompleksu pochłaniającego nie była wystarczająco trafna.

Sprawa zmieniła się radykalnie po opracowaniu rentgenowskiej metody analizy drobnych frakcji, termograficznej metody krzywych różniczkowych, analizy dyfrakcji elektronów, metod spektroskopii w podczerwieni, atomów znakowanych i mikroskopii elektronowej.

W skład kompleksu chłonnego gleby wchodzą części mineralne, organiczne i organiczno-mineralne.

Organiczna część kompleksu glebochłonnego jest kombinacją związków wielkocząsteczkowych. Badania związków humusowych w ostatnich latach przy pomocy nowych metod przyniosły wiele wartości. Okazało się, że próchnica jest bardzo złożonym układem polidyspersyjnym, na który składają się głównie wtórne związki organiczne powstające w glebie w wyniku rozkładu szczątków roślinnych i zwierzęcych oraz biosyntezy z udziałem mikroorganizmów. Większość z nich to wysokocząsteczkowe, aromatyczne kwasy karboksylowe o złożonym składzie.

Kwasy humusowe są heteropolikondensatami i mają aktywne grupy karboksylowe (COOH), fenolowe grupy hydroksylowe (OH), grupy metoksylowe (OCH ₃ ), aminowe (NH ₂ ) i inne.

Każda gleba zawiera zarówno kwasy huminowe, jak i fulwowe oraz huminę. Ilość tych związków w glebach odmiennych genetycznie jest różna. I tak w glebach bielicowych kwas huminowy zawiera 15-25% całkowitej zawartości próchnicy w warstwie 0-20 cm , kwasy fulwowe - 47%, a pozostałość nierozpuszczalna - 28%, podczas gdy w czarnoziemie zwykłym 6-10% próchnicy - odpowiednio 40, 39 i 38%, aw krasnoziemach o zawartości próchnicy 5-8% - 15, 50 i 33%.

Kwasy huminowy i fulwowy charakteryzują kompleks absorbujący glebę.

Wykazano obecność związków kwasów huminowych z glinem i żelazem. Te złożone związki są jednym z rodzajów związków organiczno-mineralnych gleby. Ale ważniejsza jest główna część związków organiczno-mineralnych, czyli połączenie kwasów huminowych z cząsteczkami gleby gliniastej.

Jeśli weźmiemy pod uwagę budowę i właściwości minerałów glebowych i kwasów huminowych, to możemy założyć powstawanie bardzo stabilnych związków kwasów humusowych z minerałami z grupy montmorylonitów oraz mniej stabilnych związków z minerałami z grupy kaolinitów.

Stosowanie mikronawozów łącznie z nawozami mineralnymi w rzędach i gniazdach lub z nawozami organicznymi w postaci kompostów znacznie zwiększa ich efektywność. Nawozy mineralne wchłaniane przez cząstki mikronawozów są lepiej wykorzystywane przez rośliny, co przyczynia się do celowej poprawy odżywiania różnych roślin uprawnych.

Agronomowie przeprowadzili eksperymenty w regionach Czerkasy i Kirowogradu, które wykazały, że obornik z mikronawozami znacznie zwiększa plony pszenicy ozimej i buraków cukrowych: do kompostowania na każde 2 tony obornika  pobierano 2 l / ha humtakalii . Przy plonie ziarna pszenicy ozimej 14–24 cet./ha i buraka cukrowego 274–287 cet./ha na polach kontrolnych przekompostowany obornik z dodatkiem humatu potasowego przyczynił się do wzrostu plonu ziarna pszenicy o 2,8–5,2 cet. /ha , a buraków o 18-26 c/ha , natomiast zawartość białka w ziarnie pszenicy ozimej wzrosła o 1,5-2%, a zawartość cukru w korzeniach buraków o 0,4-0,6%.

Roczne rozliczenie zbiorów za 4 lata wykazało, że od wprowadzenia nawozów mineralnych w rzędy wraz z 2l/ha humatu potasu, plon korzeni buraka cukrowego, w porównaniu z zastosowaniem samych nawozów mineralnych, na różnych glebach wzrósł średnio o 14-26 centów/ha,  a zawartość cukru - o 0,4-0,6%. W zależności od właściwości gleby i oddalenia od lokalizacji złoża dochód netto gospodarstw z tytułu stosowania humatu potasowego rósł z każdego hektara zasiewów buraków cukrowych.

Charakter działania humusu potasu od dawna badamy w różnych regionach Ukrainy.

Przede wszystkim stwierdzono, że humus potasu ma znaczną zdolność wchłaniania i korzystnie wpływa na aktywność mikroflory glebowej, a także mikroflory obornika podczas jego kompostowania. Istotą pozytywnego działania humusu potasu na rośliny była jego zdolność do pobierania soli mineralnych, zmniejszania stężenia roztworu glebowego w miejscach występowania nasion buraka cukrowego i innych upraw, co z kolei poprawiało warunki, zwiększało plonowanie i odżywianie roślin, a to poprawiło jakość produktów rolnych.